Start:
Start
Algemeen
Statistieken
Maatschappijen
Provincie:
Groningen
Friesland
Drenthe
Overijssel
Gelderland
Utrecht
Noord-Holland
Zuid-Holland
Zeeland
Noord-Brabant
Limburg
Diversen:
Boeken
Links
Video's
Contact:
Contact

Paardentrams

Beschrijving

Tussen 1879 en 1901 werden er in de stad Rotterdam diverse paardentramlijnen geopend. De spoorwijdte was 1435 mm. De volgende lijnen konden worden onderscheiden:

  • 1879: Crooswijksekade - Jonker Fransstraat - Heerenstraat - Meent - Binnenrotte - Groote Markt - Beurs
    1887 verlenging: Beurs - Geldersekade - Bolwerk - Boompjes (tot bij Leuvehaven)
  • 1896 verlenging: Noorderbrug - Noordplein - Noordsingel - Zegwaardstraat - Zwartjanstraat - Benthuizerstraat (tot Schoonoordstraat) 1906 verlenging: door Benthuizerstraat tot Bergweg
  • 1879: Slagveld (station DP) - Stationsweg - Coolsingel - Boymansstraat - Noord Blaak - Beurs
    1884 verlenging: Beurs - Geldersekade - Bolwerk - Willemsbrug - v.d.Takstraat
    1902 verlenging: v.d.Takstraat - Prins Hendrikkade (tot Prinssessenhoofd)
  • 1879: Beurs - Noord Blaak - Boymansstraat - Schiedamsedijk - Vasteland - Wester Zeedijk - Kievitslaan
    1882: verlegging via Schiedamsche Singel - Witte de WIthstraat - Eendrachtsweg - Scheepstimmerlaan - Westplein - Parklaan
    1894: verlenging: Westerlaan - Westerkade
  • 1880: Binnenwegbrug - Schiedamsche Singel - Witte de Withstraat - Eendrachtsweg - Scheepstimmerlaan - Westplein - Westerstraat - Willemsplein
  • 1879: Nieuwe Haven - Oostplein - Oost Zeedijk (tot Hoflaan)
    1884: verlenging: Beurs - Nieuwe Haven
  • 1880: Oostplein - Goudsche Singel - Goudsche Vest - Hofplein - Stationsweg - Slagveld (station DP)
    1883: verlenging: Oostplein - Maasstation
    1887: verlenging: Slagveld - Kruisstraat - Kruiskade - Mauritsweg - Eendrachtsweg - Scheepstimmerlaan - Westplein - Westerstraat - Willemsplein
  • 1904: Slagveld - Stationsweg - Hofplein - West Schiekade - Provenierssingel - Spoorsingel - Hoevestraat
  • 1892: Wester Zeedijk - Delfshaven (vervanging van stoomtram)
  • 1903: Binnenweg - Nieuwe Binnenweg - Delfshaven (vervanging van stoomtram)

Er waren daarnaast ook nog twee stoomtramlijnen van Rotterdam naar Delfshaven (en verder naar Schiedam) die ook door de RTM werden geëxploiteerd. Omdat de gemeente Rotterdam geen vieze stoomtrams meer op haar grondgebied wilde, werden deze lijnen in 1892 en 1903 omgezet in een paardentram.

Vanaf 1904 werden alle lijnen in de stad omgebouwd naar elektrische tramlijnen. Het lijnennet in de stad ging daartoe over naar een nieuw opgerichte maatschappij, de RETM, die de lijnen tussen 1905 en 1907 successievelijk electrificeerde. Veel van het materieel van de paardentram werd gebruikt als aanhangrijtuig voor de electrische tram in de stad. Aangezien dat buiten het kader van deze website valt, wordt de levensloop van die rijtuigen hier verder niet beschreven.

Naast de stadstramlijnen in Rotterdam werden door de RTM ook paardentramlijnen geopend van Rotterdam naar Overschie (ook paardentram, zie IJSM, en stoomtramlijnen van Rotterdam naar Delfshaven en naar Schiedam.

De RTM voerde verder de exploitatie uit op diverse lijnen buiten Rotterdam. Dat betrof de volgende lijnen:

Voor een beschrijving van die desbetreffende lijnen, zie de aparte pagina op deze website

Op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden opende de RTM ook stoomtramlijnen. Deze werden na de Tweede Wereldoorlog deels gesloten, deels werd op die lijnen motortractie ingevoerd. Op Schouwen Duiveland werd de lijn gesloten als gevolg van de stormramp van 1953. Op de Zuid-Hollandse eilanden bleven enkele lijnen nog in dienst totdat in 1967 de laatste lijn naar Hellevoetsluis werd gesloten.

Foto's

(klik op een foto voor een vergroting)

Ergens in de binnenstad.

Mauritsweg.

Bij de Boschjeskerk (Goudsesingel).

Bij station Delftsche Poort.

Oude Binnenwegsche brug.

Van der Takstraat.

Langs de Maas.

Kruisstraat.

Maatschappijen

  • RTM - Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij
    Opgericht in 1878.
    Diverse lijnen in en om Rotterdam en op de Zuid Hollandse en Zeeuwse eilanden.
    Tevens lijnen te Leiden, 1886 overgenomen van TTC, in 1909 overgenomen door NZH.
    Tevens lijnen in Dordrecht, 1891 overgenomen van TD, opgeheven 1919.
    Tevens lijn Hoorn-Enkhuizen, 1892 overgenomen van PHE, opgeheven in 1918.
    Tevens lijnen in Schiedam, 1911 exploitatie overgenomen van SdTM, opgeheven 1918.
    In het Rotterdamse gebied overname van de lijn naar Overschie, overgenomen van IJSM.
    Het Rotterdamse net overgedragen aan RETM in 1904.
  • RETM - Rotterdamsche Electrische Tramweg Maatschappij
    In 1904 overname stadstramlijnen van de RTM, waarna deze werden geëlectrificeerd. Ging in latere jaren over in de RET.

Lijnverloop

Spoorwijdte : 1435 mm
Lengte exploitatie: 27,1. Lengte trajecten: 21,2 km

Belangrijke data

1879Opening eerste tramlijn
1905-1907Wijziging naar elektrische tramlijnen

Rollend materieel

Materieel van de RTM

In het nummerschema van de RTM zitten hier en daar gaten. Dat is ontstaan omdat de RTM ook de (omni)bussen in dezelfde nummerserie doornummerde. Deze omnibussen worden op deze website niet vermeld

Serie Nr. Type Bouwjaar In dienst Bouwer Uit dienst Afvoer Opmerkingen
1-25 1gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 308
2gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 309
3gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 301
4gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 303
5gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 305
6gesloten18791879Beijnes1907Inzet naar Overschie. Wordt in 1907 RETM 401
7gesloten18791879Beijnes1904Enige tijd in Leiden
8gesloten18791879Beijnes1888Wordt SMAS 9
9gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 350
10gesloten18791879Beijnes19041904sloop in 1904
11gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 304
12gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 306
13gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 307
14gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 310
15gesloten18791879Beijnes1888Wordt SMAS 10
16gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 312
17gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 313
18gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 316
19gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 311
20gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM montagewagen
21gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 317
22gesloten18791879Beijnes1904Inzet naar Overschie. Wordt in 1907 RETM 402
23gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 345
24gesloten18791879Beijnes1904Wordt RETM 346
25gesloten18791879Beijnes1904wordt RETM 403
32-4132gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
33gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
34gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
35gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
36gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
37gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
38gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
39gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
40gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
41gesloten18801880Beijnes1904Wordt RETM serie 301-350
42-4442open18791879uit België19061906 
43open18791879uit België19061906 
44open18791879uit België19061906 
45-5645open18801880Beijnes19061906 
46open18801880Beijnes19061906 
47open18801880Beijnes19061906 
48open18801880Beijnes19191926Vanaf 1891 in Dordrecht. In 1906 vernummerd in 28. Afvoer in 1919, sloop pas in 1926
49open18801880Beijnes19061906 
50open18801880Beijnes19061906 
51open18801880Beijnes19061906 
52open18801880Beijnes19061906 
53open18801880Beijnes19061906 
54open18801880Beijnes19061906 
55open18801880Beijnes19061906 
56open18801880Beijnes19061906 
57-5957open18801880Herbrand1881Vanaf 1881 inzet in stoomtramdienst
58open18801880Herbrand1881Vanaf 1881 inzet in stoomtramdienst
59open18801880Herbrand1881Vanaf 1881 inzet in stoomtramdienst
60 60gesloten18801880Ragheno1881Vanaf 1881 inzet in stoomtramdienst
61-6661gesloten18841884Beijnes19011901 
62gesloten18841884Beijnes190519..In 1905 naar Hoorn-Enkhuizen, in 1906 naar Leiden en hernummerd in 13, afvoer in 1911, verkocht naar Groenlo
63gesloten18841884Beijnes19051919In 1905 naar Dordrecht, vernummerd in 23, afvoer 1919
64gesloten18841884Beijnes19061906 
65gesloten18841884Beijnes19011901 
66gesloten18841884Beijnes19021911Voor 1904 naar Leiden, afvoer in 1911, verkocht naar Groenlo
61 61gesloten19011901Beijnes1907Wordt RETM 347
65 65gesloten19011901Beijnes1906Wordt RETM serie 301-350
67-7267gesloten18811881Beijnes1906Enige tijd in Leiden. Wordt RETM serie 301-350
68gesloten18811881Beijnes1906Wordt RETM serie 301-350
69gesloten18811881Beijnes1906Wordt RETM serie 301-350
70gesloten18811881Beijnes1906Wordt RETM serie 301-350
71gesloten18811881Beijnes19031903In 1903 verbrand bij remisebrand
72gesloten18811881Beijnes19031903In 1903 verbrand bij remisebrand
73-7573gesloten18791885Beijnes19041911Ex LeTM 1
74gesloten18791885Beijnes19041911Ex LeTM 2, Wordt RETM serie 301-350
75gesloten18791885Beijnes19041911Ex LeTM 3. Wordt RETM serie 301-350
84-8884gesloten18791886Beijnes19041911Ex LeTM 4, Wordt RETM serie 301-350
85gesloten18791886Beijnes19041906Ex LeTM 5, Wordt RETM serie 301-350, sloop 1906
86gesloten18791886Beijnes19041911Ex LeTM 6, Wordt RETM serie 301-350
87gesloten18801886Beijnes19041911Ex LeTM 7, Wordt RETM serie 301-350
88gesloten18801886Beijnes19041911Ex LeTM 8, Wordt RETM serie 301-350
89-9089open18801886uit België19091909Ex LeTM 9
90open18801886uit België19091909Ex LeTM 10
91-9591gesloten18871887Beijnes19061906 
92gesloten18871887Beijnes19191919In 1891 naar Dordrecht. In 1906 vernummerd in 24. Afvoer 1919
93gesloten18871887Beijnes19061906 
94gesloten18871887Beijnes19061906 
95gesloten18871887Beijnes19061906 
96-10096 gesloten18871887Beijnes1905Wordt RETM 302
97 gesloten18871887Beijnes1906Wordt RETM 318
98 gesloten18871887Beijnes1906Wordt RETM 329
99 gesloten18871887Beijnes1906Wordt RETM 331
100gesloten18871887Beijnes1889In 1889 vernummerd in 102
101 101open18871887NFRT19061906 
102 102gesloten18871889Beijnes1906Ex 100. Wordt RETM 349
103 103gesloten18921892Beijnes/RTM19021902 
107-108107gesloten18921892Beijnes/RTM19061906 
108gesloten18921892Beijnes/RTM19111911In 1902 naar Leiden, afvoer 1911
115-116115gesloten18901890?19061906 
116gesloten18901890?19051907In 1901 naar Zandvoort, in 1905 verkocht aan EPU.
117 117gesloten18901890?18961901In 1896 naar EPU (Beverwijk-Wijk aan Zee)
118-120118gesloten18791891Plas19051905Ex TD 1. Inzet in Dordrecht
119gesloten18791891Plas19061906Ex TD 2. Inzet in Dordrecht
120gesloten18791891Plas19181918Ex TD 3. Inzet in Dordrecht
121-122121gesloten18911891Falcon19061906 
122gesloten18911891Falcon19061906 
123-126123open18911891Falcon18921902In 1892 naar EPU (Wijk aan Zee)
124open18911891Falcon18921902In 1892 naar EPU (Wijk aan Zee)
125open18911891Falcon18921902In 1892 naar EPU (Wijk aan Zee)
126open18911891Falcon18921902In 1892 naar EPU (Wijk aan Zee)
127-130127gesloten18911891Falcon1906Wordt RETM serie 301-350
128gesloten18911891Falcon1906Wordt RETM serie 301-350
129gesloten18911891Falcon1906Wordt RETM serie 301-350
130gesloten18911891Falcon1906Wordt RETM serie 301-350
131-138131gesloten18911891Beijnes/RTM19111911Vanaf 1898 inzet Hoorn-Enkhuizen. Vanaf 1906 inzet Leiden
132gesloten18911891Beijnes/RTM19061906 
133gesloten18911891Beijnes/RTM19111911Vanaf 1898 inzet Hoorn-Enkhuizen. Vanaf 1906 inzet Leiden
134gesloten18911891Beijnes/RTM19191919Vanaf 1898 inzet Hoorn-Enkhuizen. Vanaf 1906 inzet Dordrecht en hernummerd in 25. Afvoer in 1919.
135gesloten18911891Beijnes/RTM19111911Vanaf 1902 inzet Leiden
136gesloten18911891Beijnes/RTM19061906 
137gesloten18911891Beijnes/RTM19111911Vanaf 1902 inzet Leiden
138gesloten18911891Beijnes/RTM19181918Vanaf 1898 inzet Hoorn-Enkhuizen
139-142139open18921892RTM19061906 
140open18921892RTM19061906 
141open18921892RTM19061906 
142open18921892RTM19061906 
143-144143open18891892Beijnes1907Ex PHE 7, wordt RETM 407
144open18891892Beijnes1907Ex PHE 8, wordt RETM 408
151 151open18941894?1905In 1901 naar EPU (Zandvoort), in 1905 verkocht aan EPU
156-157156open18951895RTM1896Wordt TBV 156
157open18951895RTM1896Wordt TBV 157
156-157156gesloten18961896?1899Wordt OH 1
157gesloten18961896?1899Wordt OH 2
158-160158gesloten18951895?19031903Van 1895-1899 inzet Den Bosch. In 1903 verbrand bij remisebrand
159gesloten18951895?1904Wordt RETM 321
160gesloten18951895?1904Wordt RETM 323
161-162161open18951895?19191919Van 1895-1899 inzet Den Bosch. In 1906 naar Dordrecht en hernummerd in 29
162open18951895?19191926Van 1895-1899 inzet Den Bosch. In 1906 naar Dordrecht en hernummerd in 30
167-173167gesloten18961896?19061906 
168gesloten18961896?19061906 
169gesloten18961896?19061906 
170gesloten18961896?19061906 
171gesloten18961896?18981910In 1898 gebruikt als rijtuig stoomtram bij aanleg stoomtramlijnen van RTM op eilanden, afvoer aldaar 1910
172gesloten18961896?18981910In 1898 gebruikt als rijtuig stoomtram bij aanleg stoomtramlijnen van RTM op eilanden, afvoer aldaar 1910
173gesloten18961896?18981910In 1898 gebruikt als rijtuig stoomtram bij aanleg stoomtramlijnen van RTM op eilanden, afvoer aldaar 1910
171-173171gesloten?1903Herbrand19071907Ex tram Keulen
172gesloten?1903Herbrand19071907Ex tram Keulen
173gesloten?1903Herbrand19071907Ex tram Keulen
174-179174open18971897Métallurgique1904Wordt RETM 201
175open18971897Métallurgique1904Wordt RETM 202
176open18971897Métallurgique1904Wordt RETM 203
177open18971897Métallurgique1904Wordt RETM 204
178open18971897Métallurgique1904Wordt RETM 205
179open18971897Métallurgique1904Wordt RETM 208
180-187180gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
181gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
182gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
183gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
184gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
185gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
186gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
187gesloten?1902uit Duitsland19071907Ex Tram Berlijn
188-189188open19021902Allan1905Wordt RETM 206. Is bewaad als museumtramwagen
189open19021902Allan1905Wordt RETM 207.
190-197190gesloten?1902Herbrand1907Ex Tram Keulen. Wordt in 1907 RETM zoutwagen
191gesloten?1902Herbrand1907Ex Tram Keulen. Wordt in 1907 RETM zoutwagen
192gesloten?1902Herbrand1907Ex Tram Keulen. Wordt in 1907 RETM zoutwagen
193gesloten?1902Herbrand1907Ex Tram Keulen. Wordt in 1907 RETM zoutwagen
194gesloten?1902Herbrand1907Ex Tram Keulen. Wordt in 1907 RETM zoutwagen 406
195gesloten?1902Herbrand1907Ex Tram Keulen. Wordt in 1907 RETM zoutwagen
196gesloten?1902Herbrand1907Ex Tram Keulen. Wordt in 1907 RETM zoutwagen 407
197gesloten?1902Herbrand19071907Ex Tram Keulen
198-203198open?1903Herbrand19071907Ex Tram Keulen
199open?1903Herbrand19071907Ex Tram Keulen
200open?1903Herbrand19071907Ex Tram Keulen
201open?1903Herbrand19071907Ex Tram Keulen
202open?1903Herbrand19071907Ex Tram Keulen
203open?1903Herbrand19071907Ex Tram Keulen
204-208204gesloten?1904?19071907Ex Tram Antwerpen
205gesloten?1904?19071907Ex Tram Antwerpen
206gesloten?1904?19071907Ex Tram Antwerpen
207gesloten?1904?19071907Ex Tram Antwerpen
208gesloten?1904?19071907Ex Tram Antwerpen