Paardentrams
Paardentram : Gouda - Bodegraven
Beschrijving
De paardentramlijn tussen Gouda en Bodegraven was niet een nieuwe tramlijn, maar een voortzetting van een bestaande lijn. In 1882 was er al een stoomtramlijn aangelegd tussen deze twee plaatsen. Maar omdat de opbrengsten lager waren dan was begroot (het was immers geen drukke lijn), werd er gezocht naar een goedkopere methode van exploitatie, en die werd gevonden in de paardentram.
De lijn liep van het Goudse station, over de overweg van de NRS spoorlijn en aan de noordkant verder. Eerst even in oostelijke richting, maar daar waar de Bodegraafse tolweg begon, ging de lijn in noordelijke richting. De lijn eindigde in het centrum van het dorp Bodegraven. Een korte zijlijn naar het station kon worden gebruikt voor goederenvervoer. Maar dat was er zeer weinig, zodat die zijtak waarschijnlijk niet veel gebruikt zal zijn.
Foto's
(klik op een foto voor een vergroting)
De tram ergens onderweg.
Graaf Florisweg, Gouda.
Wagons achter de stoomlocomotief. Later reden deze wagens met een paard ervoor.
Paard, wagon en personeel staan gereed bij de remise in Bodegraven.
De rails langs de Goudse vaart in Bodegraven, nabij de remise.
Maatschappijen
-
ATM - De Algemeene Tram-Maatschappij
Overname in 1892 van SG die de lijn (voorafgaand aan de paardentram-exploitatie) met stoomtrams exploiteerde. Ombouw naar paardetram, beheer door MET, in 1908 van naam veranderd in GB. -
MET - Maatschappij tot Exploitatie van Tramwegen
Opgericht 1891, overname restant IJSM. Beheer lijn SG/ATM vanaf 1892 tot ergens voor 1910, beheer lijn TN/HA van 1901-1909. In 1924 overname exploitatie door NZH, in 1946 eigendom door ESM. -
GB - Tramweg Gouda-Bodegraven
Nieuwe naam voor ATM in 1908, eigen beheer, opgeheven 1917.
Lijnverloop
Spoorwijdte : 750 mm.
Lengte : 8,8 km
Belangrijke data
| 18.05.1882 | Aanleg als stoomtramlijn |
| xx.xx.1892 | Stopzetting stoomtram |
| 20.11.1892 | Start exploitatie als paardentram (al vanaf 18.5.1882 stoomtram) |
| 25.01.1908 | Nieuwe maatschappij GB |
| 16.10.1917 | Opheffing paardentram |
Rollend materieel
| Serie | Nr. | Type | Bouwjaar | In dienst | Bouwer | Uit dienst | Afvoer | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1-4 | 1 | gesloten | 1882 | 1892 | Beijnes | 1917 | 1917 | |
| 2 | gesloten | 1882 | 1892 | Beijnes | 1917 | 1917 | ||
| 3 | gesloten | 1882 | 1892 | Beijnes | 1917 | 1917 | ||
| 4 | gesloten | 1882 | 1892 | Beijnes | 1917 | - | Wordt GTS 4 | |
| 5 | 5 | open | 1881 | 1906 | Evrard | 1917 | - | Wordt GTS 5 |
Foto's
De paardentram ergens onderweg tussen Gouda en Bodegraven. Blijkbaar had men niet zoveel haast. Iemand is erbij gaan zitten op de treeplank, twee andere mannen staan rustig te kijken hoe de fotograaf een foto neemt. De koetsier staat in de houding op de bok.
De paardentram bij de remise in Bodegraven, klaar voor vertrek. Op deze foto zien we het voltallige personeel van de maatschappij. De stalknecht staat links met een paard. De twee conducteurs staan beide in de houding voor de tram. En op de bok zien we beide koetsiers. Bij een dergelijk klein bedrijf was dit het voltallige personeel.